RFID (Radio Frequency Identification) jest innowacyjną technologią automatycznej identyfikacji obiektów (materiałów, towarów, opakowań, urządzeń i in.) za pomocą metek radiowych (tagów).
Poza tagami, na infrastrukturę RFID składają się: rozwiązanie informatyczne, czytające i przetwarzające dane, oraz czytniki emitujące fale radiowe, złożone z anteny i nadajnika radiowego z dekoderem. RFID połączone z systemem ERP daje dokładną i dostępną w czasie rzeczywistym informację o tym, gdzie przebywa lub przemieszcza się oznaczony metką obiekt.
Wewnątrz firmy i w ramach łańcucha dostaw
Z rozwiązań RFID mogą korzystać wszyscy uczestnicy łańcucha dostaw: zarówno producenci, jak i dystrybutorzy i sprzedawcy detaliczni. Inwestując w RFID, można zwiększyć efektywność współpracy całego łańcucha dostaw.
Stąd na świecie na wykorzystanie RFID decydują się tacy handlowi giganci jak Walmart czy Metro Group. Podobnie jak ma to miejsce powszechnie w przypadku rozwiązań EDI (elektronicznej wymiany danych), nakłaniają oni swoich dostawców do wprowadzenia RFID, którzy z kolei zachęcają swoich dostawców itd.
Technologia RFID otwiera jednakże ogromne możliwości innowacji wewnątrz dużych firm o złożonych procesach logistycznych. Im bardziej skomplikowane procesy, tym więcej może zyskać firma decydująca się na wykorzystanie RFID.
Opłacalność RFID w firmach zwiększają zwłaszcza:
- liczny asortyment (dużo indeksów materiałowych)
- rozproszona lokalizacja (zakłady w różnych miejscach, duża powierzchnia zakładów)
- dużo miejsc składowania (fizycznych magazynów, rodzajów magazynów)
- częste ruchy magazynowe (szybka rotacja materiałów/produktów/opakowań)
- duża wartość jednostkowa materiałów/produktów/opakowań
- istnienie poziomów ewidencjonowanych opakowań (np. sztuka/paczka/paleta)
- duża waga kontroli jakości produktów
- często przeprowadzana inwentaryzacja
- dodatkowe wymagania i potrzeby informacyjne (np. w branży spożywczej – terminy przydatności do spożycia; w farmacji: ścisła identyfikacja partii surowców)
Zasoby, które mogą być kontrolowane dzięki RFID – zarówno w łańcuchu dostaw jak i wewnątrz firmy – to przede wszystkim elementy wielokrotnego użytku, takie jak: palety, zwrotne pojemniki plastikowe/metalowe, kegi, szpule, butle gazowe. Mogą to być także narzędzia, pojazdy, wózki widłowe, ciągniki ciężarowe, ekwipunek, a nawet żywy inwentarz. Stąd możliwość wykorzystania RFID również w zarządzaniu trwałymi aktywami przedsiębiorstwa.
Kontrola obiektów dzięki tagom
Kontrolę nad wymienionymi obiektami można sprawować dzięki tagom, miniaturowym układom scalonym, umieszczanym w formie metek na produktach, opakowaniach czy urządzeniach. Tagi posiadają wiele przewag nad kodami kreskowymi i innymi nośnikami informacji.
Tagi zawierają adres (odniesienie) do bazy danych producenta/dystrybutora – w systemie informatycznym przechowywane i uaktualniane są wszelkie informacje o „zametkowanym” obiekcie.
Tagi pozwalają więc idealnie śledzić obiekty zainteresowania – nawet przez cały ich cykl życia, również w kolejnych ogniwach łańcucha dostaw. Koszt metek radiowych w przypadku ich ciągłego użycia zwraca się szybko, a to dzięki nieograniczonym możliwościom dokonywania zmian informacji w systemie informatycznym, odnoszącej się do obiektów.
Przewagi tagów nad kodami kreskowymi
Wśród najważniejszych zalet tagów, dających o wiele większe możliwości niż przy wykorzystaniu kodów kreskowych, są:
- Zwiększona ilość informacji o produktach. Kod kreskowy pozwala na przechowywanie ograniczonej i statycznej informacji o produktach. Metki radiowe, w przeciwieństwie do kodów kreskowych, posiadają adres (kod EPC) do bazy danych. Ilość informacji o produkcie w tej bazie ograniczona jest tylko jej pojemnością. Dane o produktach mogą być dynamiczne, jako że firma może je zmieniać w systemie informatycznym (np. dane dotyczące aktualnego miejsca przechowywania produktu).
- Możliwość wykorzystywania tych samych metek w całym łańcuchu dostaw. W przypadku kodów kreskowych zdarza się, że informacja na nich zawarta nie jest wykorzystywana przez kolejne ogniwo łańcucha, gdyż kod kreskowy jest wykonany w innym standardzie. Kod EPC (Electronic Product Code), opracowany przez organizację EPCglobal, stanowi powszechnie uznany standard dla komunikacji z wykorzystaniem RFID, dlatego też metki radiowe mogą być wykorzystywane przez wszystkie elementy łańcucha dostaw.
- Większa szybkość obsługi odczytu. Metki radiowe mogą być odczytywane bez przesuwania towarów w pobliżu czytnika, gdyż zasięg fal radiowych dla niektórych metek pasywnych sięga dziesięciu metrów. Poprzez zastosowanie zaawansowanych algorytmów antykolizyjnych, wiele tagów może być odczytywanych jednocześnie, np. wszystkie metki na produktach na danej palecie.
- Bezpieczeństwo informacji o produkcie. Standardowo informację z kodów kreskowych może odczytać każdy za pomocą odpowiedniego czytnika. Standard RFID pozwala na przechowywanie danych o produktach w systemie informatycznym, w którym można ograniczyć dostęp do odpowiedniej grupy odbiorców. Ponadto, kod EPC identyfikujący osobno każdą sztukę produktu jest znacznie trudniejszy do podrobienia dla oszustów, niż kody kreskowe, które identyfikują produkty.
Możliwość używania w skrajnych warunkach(temperatura, wilgoć, ciśnienie itp.). Wyposażone w dodatkowe sensory tagi można wykorzystać do śledzenia parametrów otoczenia. Własne zasilanie pozwala wówczas metkom „pamiętać” wyniki pomiarów. Dzięki temu tagi mogą np. kontrolować, czy produkty spożywcze są przechowywane we właściwych warunkach.
Korzyści: od zapasów przez obsługę klienta po utrzymanie ruchu
Właściwości tagów i możliwości wpisania rozwiązania RFID w użytkowany przez firmę system ERP to punkt wyjścia do ulepszeń w wielu obszarach, mających wpływ na pozycję konkurencyjną. Skupmy się na kilku przykładach.
Lepiej kontrolujemy aktualne poziomy zapasów. To nie tylko wygoda dla magazyniera i zaopatrzeniowca, ale dokładność w ich uzupełnianiu, a w rezultacie – doskonalsza realizacja zapotrzebowań klienta (sprzedaż dzięki rzeczywistym stanom magazynowym).
Dzięki zastosowaniu RFID u naszego dostawcy możemy dokładnie śledzić realizację naszego zamówienia, wiedząc co, gdzie i kiedy opuściło zakład dostawcy i znajduje się w drodze. Możemy wtedy dokładnie zaplanować np. termin kontroli jakościowej.
System ERP nie tylko dostarcza aktualnych poziomów zapasów, ale także jest w stanie wskazać konkretne miejsce składowania i/lub paletę zawierającą część, którą właśnie poszukuje magazynier.
Tam, gdzie wykorzystuje się EDI do przesyłania informacji o dostawach wychodzących, RFID pozwala automatycznie generować komunikaty EDI w chwili zakończenia wysyłki do klienta. Daje to oszczędność czasu i zasobów oraz umacnia nasze relacje z klientami.
Polem do popisu dla RFID jest sytuacja wykrycia wady w kontrolowanym wyrobie. RFID pozwala zareagować w parę chwil – po identyfikacji partii wyrobu np. zablokować daną partię przed wysyłką do klientów, czy też wskazać niepełnowartościową partię surowców, będących przyczyną wady.
Na redukcję kosztów wpływa zarówno zmniejszenie poziomu zapasów, jak i zapewnienie cykliczności dostaw. Śledząc aktualne stany zapasów i ich wahania, możemy precyzyjniej określić punkty ponownego zamawiania, nie tworząc zbędnych buforów. Weryfikacja częstotliwości dostaw, a w rezultacie zmniejszenie kosztów transportu, mówią same za siebie. To duży atut w rękach pracowników działu zakupów czy działu transportu.
Przyspieszając komunikację w łańcuchu, otrzymujemy bardziej aktualne i dokładniejsze analizy popytu, które przekładamy na bardziej trafną politykę zapasów i planowania produkcji.
Wiedząc, co mamy w drodze, oraz co będzie planowane do wysyłki od dostawcy, możemy zawczasu interweniować. Jeżeli planista wie, że dostawca nie zrealizował całego naszego zamówienia, będzie liczył się z brakiem komponentu. Wiedząc o tym, może dokonać zmian w planie produkcji, eliminując przestoje bądź minimalizując ich skutki.
Osiągamy większą wydajność w relacjach z dostawcami. Stabilniejsze harmonogramowanie dostaw wpływa na coraz lepsze stosunki z dostawcami, co przekłada się na ich lepsze przygotowanie na ewentualne negatywne wahania popytu.
Dostawca posiadający stabilne harmonogramy inwestuje w poprawę procesów wewnętrznych, a nie w przysłowiowe gaszenie pożarów. Dzięki temu jest w stanie obniżyć dla nas cenę, bo np. nie musi utrzymywać nadmiernych zapasów. Niższe koszty to dla nas wyższa rentowność i/lub możliwość zwiększenia sprzedaży dzięki obniżeniu cen dla klientów.
Znacznie poprawiamy czas reakcji na nagłe zmiany w popycie czy podaży od dostawców. Brak świadomości o mającym właśnie miejsce szoku, jest już etapem, w którym możemy próbować ustrzec się już tylko przed jego wszystkimi konsekwencjami. RFID pomoże nam przewidzieć szok, a w rezultacie zredukować straty z nim związane.
Lepiej zarządzamy aktywami. Znając wykorzystanie w czasie naszych zasobów, możemy lepiej zarządzać ich wykorzystaniem, minimalizując koszty przestoju i utrzymania. Tagi mogą śledzić wykorzystanie maszyn i urządzeń a także np. pojemników. Wiedząc, iż pojemniki stoją nieużywane, możemy je wykorzystać do innego procesu, bądź też w tym czasie zorganizować proces ich czyszczenia lub naprawy.
SAP AII: naturalny wybór
By móc czerpać opisane wyżej korzyści, potrzebne są nie tylko tagi, drukarki metek i czytniki, ale także rozwiązanie informatyczne, które zepnie je w całość z systemem ERP. Technologia RFID należy bowiem do tzw. middleware, wymagając połączenia z systemem informatycznym, w którym zarządzamy i przetwarzamy wszystkie dane.
Dla firm używających rozwiązań SAP (mySAP Business Suite, mySAP ERP – dawniej SAP R/3) naturalnym wyborem będzie wykorzystanie SAP Auto-ID Infrastructure (SAP AII), komponentu z rodziny SAP NetWeaver. SAP AII zapewnia integrację rozwiązań SAP z czytnikami oraz drukarkami tagów wiodących dostawców, bazując na standardach EPCglobal (wspomniany już kod EPC) i PML (Product Markup Language – język oparty na XML umożliwiający zaawansowane opisywanie produktów).
Wykorzystanie SAP AII gwarantuje, że rozwiązanie RFID będzie:
- kompletne – technologia RFID dostarcza nam danych, którymi zarządzamy w naszym systemie SAP, nie potrzebujemy „obcych” dodatków
- łatwe do zintegrowania z rozwiązaniami IT w takich obszarach jak zarządzanie łańcuchem dostaw, gospodarka magazynowa, remontowa, a nawet zarządzanie kadrami (np. przepustki, ewidencja czasu pracy)
- skalowalne – objęcie nowych obszarów zasięgiem RFID przypomina operację Kopiuj/Wklej – kopiujemy dotychczasowe rozwiązanie i wklejamy w nowy obszar funkcjonalny
- szybkie – czytanie stu i więcej tagów na sekundę. Które zastosowanie kodów kreskowych potrafi lepiej?
Ponieważ duża część korzyści do uzyskania z RFID dotyczy obszaru gospodarki magazynowej, uruchomienie SAP AII najczęściej wymaga użytkowania modułu SAP WM (Warehouse Management).
Procesy biznesowe wspierane przez SAP AII
AII wspiera 3 rodzaje podstawowych procesów logistycznych: dostawy wychodzące (pakowanie materiałów, załadunek połączony z wydaniem zewnętrznym), dostawy przychodzące (rozładunek połączony z przyjęciem zewnętrznym, rozpakowywanie paczek materiałów) oraz ruchy materiałowe.
Przykładowy proces wysyłki do klienta materiałów z kodami EPC na podstawie zamówienia klienta może wyglądać następująco (schemat):
- na podstawie zamówienia w systemie SAP (mySAP ERP, dawniej SAP R/3) tworzona jest dostawa wychodząca z systemu SAP do SAP AII wysyłany jest komunikat z kodami EPC, które mają zostać zapakowane dla danego klienta
- SAP AII wysyła informację zwrotną, na podstawie której SAP może skojarzyć kody EPC z numerami jednostek obsługi (HU – Handling Units)
- SAP wysyła informację potwierdzającą całkowite zapakowanie dostawy
- po wyjściu materiałów przez bramę zakładu SAP AII wysyła informację do mySAP ERP, a ten księguje wydanie zewnętrzne
Raporty
SAP AII oferuje wiele raportów SAP Business Warehouse nie wymagających osobnej instalacji hurtowni danych SAP BW. Raporty wyszukiwań obiektów pozwalają na wylistowanie metek radiowych oraz przypisanych do nich produktów na podstawie różnych kryteriów wyszukiwawczych.
Dany kod EPC można także przeglądać z wielu perspektyw, nie tylko gdzie się znajduje, ale także uzyskać dane historyczne (np.: przez jakie fazy procesu wydań, czy też przyjęć dany produkt przeszedł).
Druga grupa raportów dotyczy sukcesów transakcji zapisów i odczytów kodów EPC. Poprzez te raporty można szybko usprawniać procesy obsługiwane za pomocą technologii RFID, przykładowo przesuwając czytnik, bądź też modyfikując inne ustawienia, aby zarówno odczyty jak i zapisy odbywały się z jak największą precyzją.
Struktura komunikacji za pomocą SAP AII
SAP AII łączy się z mySAP ERP poprzez komponent platformy SAP Netweaver – SAP Exchange Infrastructure (SAP XI).
Tworzone w systemie ERP dostawy przekazywane są w postaci komunikatu IDOC do podsystemu SAP XI, z którego następnie w formacie XML przesyłane są do SAP AII. AII komunikuje się bezpośrednio z drukarkami.
W wypadku procesu inicjowanego przez czytnik tagów, proces przebiega w odwrotną stronę, generując komunikaty do SAP AII, które są następnie filtrowane i przesyłane zbiorczo do SAP XI. SAP XI tworzy z nich IDOC, przekazywany dalej do systemu SAP.
Istnieje też drugi scenariusz, przewidujący samodzielne istnienie komponentu SAP AII. Jest to przydatne, gdy firma planuje w początkowej fazie replikować dane dostaw, nie dostosowując jeszcze swojego systemu ERP do integracji z SAP AII (tzw. scenariusz Slap&Chip); a także dla celów rozwojowych. Testowanie w taki sposób technologii RFID pozwala dobrze przygotować się do przyszłego wdrożenia.
Instalacja SAP AII jako samodzielnego rozwiązania umożliwia replikację danych podstawowych, takich jak materiały, partnerzy biznesowi etc., w celu umożliwienia prostej obsługi replikacji danych dostaw z systemu ERP.
Kiedy i jak wdrożyć RFID?
Tam, gdzie na wykorzystywanie RFID zdecydowały się sieci handlowe, takie jak Walmart, ich dostawcy zostali niejako zobowiązani do wykorzystywania tej technologii także i w swoich procesach logistycznych.
Część z nich rozpoczęła pracę nad koncepcją wykorzystania radiowej identyfikacji jeszcze na długo zanim dowiedzieli się o ambitnych planach Walmart. Dzięki temu dysponowali już wiedzą pozwalającą im skutecznie wykorzystać atuty nowej technologii. Inni musieli w krótkim czasie zapoznać się z RFID, i wdrożyć całe rozwiązanie.
Póki co, w naszych warunkach nie odczuwa się jeszcze takiego nacisku sieci handlowych na dostawców. Podjęcie decyzji o wdrożeniu RFID jest więc autonomiczną decyzją przedsiębiorstwa.
Innowacyjność technologii niewątpliwie stanowi wyzwanie, ale z tego samego względu firmy, które się na to zdecydują, odnosząc sukces w postaci ulepszenia swoich procesów wewnętrznych, wypracują istotną przewagę w stosunku do mniej innowacyjnych konkurentów.
Z pewnością łatwiejsze zadanie stoi przed firmami wykorzystującymi na dużą skalę kody kreskowe w wewnętrznych procesach logistycznych. Struktura danych podstawowych jest już opracowana, trzeba tylko zmienić nośnik informacji, poszerzyć bazę danych w SAP o dodatkowe informacje dotyczące produktów, oraz rozwinąć infrastrukturę radiową (drukarki, czytniki).
Warto zauważyć, że budowa rozwiązań RFID zintegrowanych z SAP wymaga nie tylko doświadczenia z komponentem SAP AII i wiedzy biznesowej dotyczącej usprawniania procesów logistycznych za pomocą RFID, ale także znajomości technologii integracyjnych SAP, jak SAP XI, IDOC, ALE.
Jak w przypadku każdej innowacji, można zaryzykować przy RFID twierdzenie: kto pierwszy, ten wygra. Stawka jest naprawdę kusząca – przewaga konkurencyjna, płynąca z bardziej efektywnych procesów logistycznych.