Unia wymaga

W 2002 roku Komisja Europejska przyjęła „Rozporządzenie o rachunkowości”, narzucając na wszystkie spółki giełdowe z krajów członkowskich UE (ok. 9000 przedsiębiorstw) obowiązek stosowania MSSF (Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej, ang. IFRS – International Financial Reporting Standards) w swych skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych, począwszy od roku 2005. Wymóg ten wiąże się z koniecznością odwzorowania zdarzeń gospodarczych według tzw. MSR (Międzynarodowe Standardy Rachunkowości – ang. IAS – International Accouting Standards).

Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) to zbiór ogólnych wskazań, jakiego rodzaju informacje finansowe i w jakim zakresie powinny być podawane do publicznej wiadomości. Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (MSR) są zaś zbiorem kilkudziesięciu szczegółowych wytycznych, precyzujących sposób rejestracji i raportowania zdarzeń gospodarczych.

W ślad za tym rozporządzeniem nastąpiła nowelizacja polskiej Ustawy o rachunkowości, zobowiązując wszystkich emitentów papierów wartościowych dopuszczonych lub ubiegających się o dopuszczenie do obiegu w Polsce lub w UE, do stosowania sprawozdawczości zgodnej z MSSF i MSR.

Zmiany konieczne i korzystne

MSR/MSSF są i będą egzekwowane przez kolejne lata sprawozdawcze. Nie jest to chwilowa tendencja, ale wymagania stosowane na całym świecie i opracowywane przez International Accounting.

Zatem przedsiębiorstwo musi postępować i raportować zgodnie ze standardami międzynarodowymi. Im później zarząd podejmie decyzję o przejściu na regulacje międzynarodowe, tym gorzej dla firmy, jej pracowników, akcjonariuszy, jak i dla możliwości pozyskania potencjalnych inwestorów. Bardzo dużo mogą zatem stracić te przedsiębiorstwa, które wstrzymują się z wdrożeniem MSR/MSSF.

Warto podkreślić, że celem wprowadzonych przez Unię Europejską standardów nie jest utrudnienie działalności przedsiębiorstw, ale ujednolicenie zasad raportowania i wprowadzenie nowej jakości w komunikacji na rynku kapitałowym. Przestrzeganie norm MSSF/MSR zwiększa wiarygodność firmy w oczach inwestorów. Zatem dostosować się do nowych regulacji nie tylko trzeba, ale i warto.

Jakie to ma konsekwencje dla firm stosujących rozwiązania SAP w obszarze finansowo-księgowym?

Na początku warto podkreślić, że sprawa dotyczy nie tylko firm notowanych na warszawskiej giełdzie (z których kilkadziesiąt używa systemu SAP), ale także znacznie szerszej grupy przedsiębiorstw, których spółka-matka jest firmą giełdową w innym kraju UE. Grupa kapitałowa zazwyczaj oczekuje raportowania zgodnie z MSR od wszystkich spółek-córek, również tych nienotowanych na giełdzie.

Wiele firm już dostosowało się do wymogów MSR/MSSF – w taki sposób, że wyniki finansowe generowane według polskich przepisów, na koniec roku „ręcznie” przekładane są na standardy międzynarodowe. Jest to jednak rozwiązanie pracochłonne i obciążone dużym ryzykiem powstawania błędów.

Wyzwanie dla zarządu i finansistów

Przejście z polskich regulacji i wprowadzenie standardów MSR/MSSF dotyczy wielu zagadnień, stąd nie jest bynajmniej prostym zadaniem.

Zmiany muszą być wprowadzone w takich obszarach jak m.in.: reklasyfikacja składników aktywów i pasywów, ewidencja zdarzeń na segmenty branżowe i/lub geograficzne, ujmowanie komponentów i wycena wg różnych klas wyceny aktywów trwałych, ujmowanie pozycji długoterminowych, zarządzanie zabezpieczeniami, stosowanie waluty funkcjonalnej i sprawozdawczej.

Wyzwaniem dla dyrektorów ekonomiczno-finansowych, controllerów, analityków jest sposób prezentacji danych. Standardy międzynarodowe nie wskazują gotowych formularzy raportów, a jedynie wytyczne co do pozycji sprawozdań, które niezbędne są do ujawnienia.

Ponadto zgodnie z MSR 1 punkt 104, każda pozycja bilansu, rachunku zysków i strat oraz przepływu środków pieniężnych, powinna być zaopatrzona w odsyłacze do wszelkich pozycji dotyczących jej not, tak aby sprawozdanie było przejrzyste, porównywalne i wiarygodne dla odbiorcy.

W konsekwencji przedsiębiorstwo musi samodzielnie opracować wzorce sprawozdania finansowego, często prezentując nowe pozycje (w porównaniu do krajowych uregulowań prawnych).

Bez systemu ani rusz

Z uwagi na szeroki zakres informacyjny, jaki należy publikować zgodnie z MSSF, ważne by posiadany przez firmę system informatyczny potrafił sprostać zasadom i szczegółowości międzynarodowych regulacji rachunkowości. Wprowadzenie standardów MSR/MSSF wymaga dobrej znajomości realiów biznesowych firmy, nowych regulacji prawnych oraz możliwości ich odwzorowania w SAP.

Dostosowanie systemu informatycznego jest zatem koniecznością, jeśli nie chcemy by był dla pracowników przedsiębiorstwa „kulą u nogi”. Fundamentem generowania informacji sprawozdawczej zgodnej z MSSF jest bowiem wykorzystywany w codziennej pracy system finansowo-księgowy.

Brak jego dostosowania wiąże się z brakiem gwarancji i pewności ujawniania informacji zgodnych z międzynarodowymi standardami, a także z dodatkowymi perturbacjami. Problemy to m.in.:

  • ręczne wyszukiwanie danych do tworzenia szczegółowych informacji wymaganych przez MSSF, co wydłuży dotarcie do informacji konieczność tworzenia raportów z oddzielnej aplikacji (np. MS Excel) niepowiązanej bezpośrednio ze źródłem danych, co wymusza ręczne zliczanie, przeliczanie i wstawianie wartości do właściwych pól, co z kolei zwiększa prawdopodobieństwo popełnienia błędów,
  • brak możliwości zagwarantowania przejrzystości i wiarygodności danych.

Warto tu napomknąć, że w UE coraz częściej rozważa się konieczność egzekwowania postanowień amerykańskiej ustawy Sarbanes-Oxley. Regulacja ta nie mówi wprost o systemach IT, ale zmusza do zagwarantowania odpowiedniej jakości informacji finansowej, w tym przetwarzanej przez systemy informatyczne.

MSSF/MSR w SAP krok po kroku

Dostosowanie systemu SAP do MSR/MSSF obejmuje szczegółową analizę potrzeb informacyjnych związanych z wprowadzanymi standardami, oraz konfigurację systemu i przygotowanie nowych formularzy sprawozdań.

Analiza polega na porównaniu obecnego sposobu przetwarzania danych w systemie SAP z wymaganym poziomem ujawniania informacji przez MSR/MSSF. Dzięki identyfikacji różnic między regulacjami polskimi a międzynarodowymi i właściwym modyfikacjom na poziomie analitycznym i strukturalnym systemu SAP, można zagwarantować pełną automatyzację ujawniania informacji zgodnie z coraz bardziej wymagającymi standardami.

Na podstawie opracowanej koncepcji zmian należy wprowadzić zmiany w konfiguracji systemu, a także przygotować nowe formularze sprawozdawcze. Ponieważ MSR/MSSF nie narzucają gotowych wzorów raportów, trzeba je zatem zdefiniować w oparciu o potrzeby danej firmy, zapewniając ich zgodność z regulacjami międzynarodowymi.

System SAP umożliwia odzwierciedlenie w tym zakresie specyfiki każdego przedsiębiorstwa. Pozwala na szybkie tworzenie, zestawienie i analizę każdej danej zapisanej w systemie, z uwzględnieniem różnych przedziałów czasowych, przekrojów i kategorii np.: wg wymagań prawa handlowego i podatkowego, zasad grupy kapitałowej, przyjętej polityki rachunkowości zarządczej, uwarunkowań gospodarczych. Dzięki temu firma jest w stanie sprostać zarówno wymaganiom międzynarodowym, jak i własnym wewnętrznym regułom raportowania.

Korzyści nie tylko dla księgowych

Dostosowanie SAP do MSR/MSSF zapewnia z jednej strony rzetelność i prawidłowość prezentowanych danych, a z drugiej automatyzuje proces i skraca czas ujawniania informacji – tworzenie raportów. W praktyce przekłada się to m.in. na następujące korzyści dla firmy:

  • gwarancja rzetelności i przejrzystości danych w systemie SAP zgodnie z regulacjami międzynarodowymi,
  • opracowanie stabilnej platformy sprawozdawczej dostosowanej do sprawozdawczości międzynarodowej,
  • eliminacja możliwości błędów, które mogłyby powstać podczas „ręcznego” przenoszenia danych,
  • usprawnienie i automatyzacja procesu tworzenia dokumentacji zgodnie z wymogami MSSF,
  • zapewnienie skutecznej komunikacji z rynkiem kapitałowym,
  • zwiększenie wiarygodności firmy w oczach inwestorów, banków i innych partnerów biznesowych.

Podejście BCC: „MSR/MSSF w SAP”

Wprowadzenie standardów MSR/MSSF wymaga dobrej znajomości realiów biznesowych firmy, nowych regulacji prawnych, oraz możliwości ich odwzorowania w systemie SAP. Takie przedsięwzięcie wymaga zaangażowania kierownictwa firmy odpowiedzialnego za obszar finansów, oraz osób dysponujących dużą wiedzą z zakresu SAP.

Odpowiedzią na te potrzeby jest przygotowany przez BCC (aktualnie All for One Poland) produkt „MSR/MSSF w SAP”, łączący konsulting biznesowy z wdrożeniem odpowiednich zmian w systemie SAP. Produkt nie jest alternatywą dla standardu SAP, lecz stanowi jego uzupełnienie, niezbędne w świetle regulacji międzynarodowych..

Pakiet składa się z następujących elementów:

  • audyt ewidencji danych – zdefiniowanie istniejących różnic między obecnym rozwiązaniem a wymaganiami MSR/MSSF,
  • dostosowanie konfiguracji SAP,
  • automatyzacja raportowania,
  • usprawnienie systemu komunikacji z rynkiem kapitałowym – przygotowanie zestawu formularzy i raportów (z wykorzystaniem gotowej bazy raportów, dostarczanej przez BCC w ramach produktu), spełniającego restrykcyjne wymagania MSR/MSSF.

Korzystając ze wsparcia BCC, Klient może wdrożyć pakiet „MSR/MSSF w SAP” w sposób kompleksowy, albo zgodnie ze swoimi potrzebami wybrać interesujący go obszar, np.: tylko dostosowanie rzeczowych aktywów trwałych do standardów międzynarodowych.

W przypadku firmy, która dopiero planuje wdrożenie SAP, a musi stosować MSR, raport z audytu może być rodzajem koncepcji dla przyszłego systemu, i/lub posłużyć jako pomocniczy dokument w przetargu na wdrożenie systemu w zakresie finansów.

Korzystając z pakietu „MSR/MSSF w SAP”, w krótkim czasie i bez zakłóceń pracy operacyjnej osiąga się zgodność rozwiązań z nowymi regulacjami międzynarodowymi. Efektem jest nie tylko usprawnienie pracy, ale również nowy standard w komunikacji z rynkiem finansowym.